اثر دما روی برخی خصوصیات زیستی و پارازیتیسم زنبور habrobracon hebetor say (hym.: braconidae) روی شب پره مدیترانه ای آرد anagasta kuehniella (zeller) (lep.: pyralidae) در شرایط آزمایشگاهی

زنبورhabrobracon hebetor say (hym.: braconidae) ، پارازیتوئید خارجی و اجتماعی لارو تعداد زیادی از بال پولکداران آفات انباری و به طور عمده خانواده ی pyralidae می باشد. دما عامل مهمی است که نشو و نما و توانایی پارازیتوئیدها را برای کنترل آفات تحت تاثیر قرار می دهد. در این تحقیق، واکنش تابعی و پارامترهای جدول زندگی پارازیتوئید در چهار دمای ثابت 20، 25، 30 و 35 (1±) درجه ی سانتی گراد مورد بررسی قرار گرفت. پارامترهای جدول زندگی در دمای 1±15 درجه ی سانتی گراد نیز بررسی شد. حشرات کامل زنبور از انسکتاریوم دشت ناز تهیه و روی لاروهای سن آخر شب پره ی مدیترانه ای آرد، anagasta kuehniella در دمای 1±25 درجه ی سانتی گراد، رطوبت 5±65 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی پرورش داده شدند. برای بررسی واکنش تابعی از تراکم های 2، 4، 8، 16، 32، 64 و 96 لارو میزبان استفاده شد. تعیین نوع واکنش تابعی و تخمین پارامترهای نرخ حمله (a) و زمان دستیابی (th) به ترتیب با استفاده از رگرسیون لجستیک در نرم افزار sas انجام شد. واکنش تابعی در دمای 25 درجه ی سانتی گراد از نوع iii و در سایر دماها از نوع ii بود. بر اساس محدوده های اطمینان و هم پوشانی آن ها با یکدیگر، زمان دستیابی در دمای 25 درجه ی سانتی گراد با سایر دماها اختلاف معنی داری نشان داد. با افزایش دما از 20 تا 35 درجه ی سانتی گراد نرخ حمله افزایش یافت. بیشترین و کمترین مقدار زمان دستیابی به ترتیب در دمای 25 ( 38/0 ساعت) و دمای30 درجه ی سانتی گراد (06/0 ساعت) بدست آمد. میزان تخم ریزی زنبور در دماهای 20، 30 و 35 درجه ی سانتی گراد با افزایش تراکم از 2 تا 16 لارو و در دمای 25 درجه ی سانتی گراد با افزایش تراکم از 2 تا 8 لارو افزایش و پس از آن در همه ی دماها کاهش یافت. برای تشکیل جدول زندگی و پارامترهای مربوط به آن از روش کری (1993) استفاده شد. پارامترهای جمعیت پایدار شامل نرخ های ناخالص و خالص تولید مثل، نرخ های ذاتی و متناهی افزایش جمعیت، متوسط طول مدت یک نسل، مدت زمان دو برابر شدن جمعیت و پارامترهای زیستی مانند باروری، زادآوری و طول عمر پارازیتوئید به طور معنی داری تحت تاثیر دما قرار گرفتند. طول دوره ی مراحل نابالغ (تخم تا ظهور حشره ی کامل) و طول عمر حشرات کامل با افزایش دما کاهش یافت. بیشترین درصد بقا (تخم تا حشره ی کامل) در دمای 30 درجه ی سانتی گراد (83 درصد) و کمترین درصد بقا در دمای 15 درجه ی سانتی گراد (16 درصد) بدست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) و نرخ خالص تولیدمثل (r0) با افزایش دما از 15 تا 30 درجه ی سانتی گراد افزایش و سپس در دمای 35 درجه ی سانتی گراد کاهش یافت. بیشترین مقدار این دو پارامتر به ترتیب برابر 3115/0 ماده/ماده/روز و 10/85 ماده/ماده/نسل در دمای 30 درجه ی سانتی گراد بود.